Menningarsmygl um „Lof mér að falla“: Þegar eymdin ein er eftir

Ásgeir H. Ingólfsson skrifar um Lof mér að falla eftir Baldvin Z á vef sinn Menningarsmygl. Hann segir margt fantavel gert í myndinni en að hún falli á handritinu, „ekki einstaka veikleikum í uppbyggingu sögunnar, heldur miklu frekar á því að handritið er ekki alveg jafn hugrakkt og kvikmyndagerðin sjálf.“

Ásgeir skrifar meðal annars:

Þetta er heimur myndarinnar Lof mér að falla, heimur eiturlyfja – sem og á köflum dónakalla sem eru eins og sníkjudýr á þessum sama heimi, kaupa sér eymd þeirra svo þær hafi efni á að kaupa sína eigin eymd. Já, og var ég búinn að nefna eymdina? Það er nefnilega rosalega mikið af henni í myndinni.

Stella og Magnea fullorðnast svo – og myndin flakkar ört á milli tímaskeiða, speglar þannig upphaf og endi, orsök og afleiðingu. Á fullorðinsárum hafa þó ákveðin hlutverkaskipti orðið. Myrkraveran Stella hefur séð ljósið og sér nú um að hjálpa þeim þjáðu – en núna er Magnea litli djöfullinn sem minnir hana sífellt á fortíðina. Magnea er orðin hrak af manneskju, jafnvel full ýkt, en samviskubitið yfir að hafa skilið hana eftir í heimi ógæfunnar nagar Stellu endalaust og gerir alla hennar millistéttartilveru á endanum innantóma. Það birtist meira að segja í kærastanum – sem virðist hreinn og beinn, samt pínu durgur, en hún virðist sætta sig við hann frekar en að elska, eins og henni finnist hún ekki eiga betra skilið.

Og þótt Magnea sé hinn eiginlega aðalpersóna þá er persóna Stellu forvitnilegri – þá sérstaklega eldri útgáfan. Hennar ógæfa er sjálfstraustið og töffaraskapurinn, hún er stelpan sem allar hinar þráðu í Gaggó, hvort sem þær þráðu hana bókstaflega eins og Magnea eða þráðu að vera hún. Núna sér hún hvernig hún misbeitti þessu valdi sínu, bæði á vinkonur sínar og sjálfa sig – sem var ekki jafn ósnertanleg og hún virtist.

Það er margt fantavel gert í þessari mynd. Sannkristinn meðferðarúrræði fá á baukinn, við sjáum hvernig „þetta Jesúkjaftæði“ fer öfugt ofan í uppreisnargjarna unglinga í meðferð og hrekur þá á endanum aftur á götuna. Á meðan leikur biskupsonurinn Gói versta djöfull myndarinnar, já, nema vera skyldi ofbeldisfautann (Víkingur Kistjánsson) sem á í meðvirku sambandi við Magneu á fullorðinsárum. Sá kóni er örlítið of ýktur til þess að maður kaupi hann almennilega, en hins vegar á sonur Víkings, Tómas, stórleik sem yngri útgáfa pabbans, jafn lúðalega sjarmerandi og sá gamli er lúðalega ógeðslegur.

Eins eru aðalleikkonurnar fjórar hver annarri betri og það er töluvert hugrekki í kvikmyndagerðinni, eins og bara strax í byrjun þar sem upphafssenunni líkur á óvæntri þögn og svo titlinum á svörtum fleti: Lof mér að falla. En falla hvert?

Myndin sjálf fellur á handritinu, ekki einstaka veikleikum í uppbyggingu sögunnar, heldur miklu frekar á því að handritið er ekki alveg jafn hugrakkt og kvikmyndagerðin sjálf.

[…]

En stærsti vandi myndarinnar er að þetta er í vissum skilningi saga foreldranna, þótt þau séu í aukahlutverki. Ekki bókstaflega, vissulega, en þetta er forvarnarmyndin sem þau hefðu viljað sjá, jafnvel sagan sem þau munu segja yngri sysktinunum um Magneu.

Við skiljum nefnilega aldrei af hverju þær Magnea og Stella standa í þessu. Við sjáum einstaka senur, sem oft endast ekki nema í örskotsstund, af upptúrnum, eins og þegar Magnea brosir eins og hún sé í himnaríki eftir að hafa prófað nýtt dóp. Það er nóg af djammsenum, en myndin sýnir djammsenurnar nær alltaf utanfrá. Þið þekkið kannski sögur fólks sem hefur hætt að drekka og/eða dópa og lýsir því hvernig það gengur inná bar og lýsir öllu því sem fram fer sem botnlausum leiðindum. Sem það mögulega er þegar þú ert ekki í partíinu lengur, heldur bara að horfa á það. Við verðum aldrei vímuð með þeim, við fáum aldrei að skilja kikkið. Við horfum bara á þær veslast upp og komumst aldrei inní hausinn á þeim.

Þannig skiljum við bara helminginn – ef það, því ef við skiljum ekki fyrri helminginn skiljum við þann seinni ekki heldur. Með því að draga upp mynd af þessum heimi sem er eymdin ein þá vantar einfaldlega eitthvað. Þær sjálfar vantar einhvern alvöru persónuleika, annan en fíknina, þótt leikkonurnar geri sitt besta til að ljá þeim karakter.

Þannig verður myndin aldrei það kjaftshögg á áhorfandann sem hún ætlar sér líklega að vera, því hún kemur aldrei sérstaklega á óvart.

Sjá nánar hér: Þegar eymdin ein er eftir – Menningarsmygl

Klapptré
Klapptré
Klapptré er sjálfstæður miðill sem birtir fréttir, viðhorf, gagnrýni og tölulegar upplýsingar um íslenska kvikmynda- og sjónvarpsbransann. Ritstjóri er Ásgrímur Sverrisson.

TENGT EFNI

NÝJUSTU FÆRSLUR