Kliskjukennd samtöl en vel saumuð flétta, segir Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir hjá Heimildinni meðal annars um Napóleonsskjölin eftir Óskar Þór Axelsson.
Salvör skrifar:
Napóleonsskjölin í leikstjórn Óskars Þórs Axelssonar er spennumynd að sið Hollywood, vel saumuð flétta þar sem öllum spurningum áhorfenda er vandlega svarað á réttum tímum svo ekkert fari örugglega framhjá jafnvel meðalgreindasta áhorfanda.
Myndin er byggð á samnefndri bók Arnaldar Indriðasonar, og er söguþræði hennar lýst á þennan veg á Kvikmyndir.is: „Þegar bróðir lögfræðingsins Kristínar rekst á þýskt flugvélarflak úr seinni heimsstyrjöld á toppi Vatnajökuls, dragast þau bæði inn í atburðarás upp á líf og dauða, hundelt af hópi manna sem svífast einskis við að halda áratuga gamalt leyndarmál.“
Handritshöfundurinn Marteinn Þórisson aðlagar bókina að skjánum og ljóst að hann er vel æfður í þeirri list að byggja upp spennu og halda uppi flæði hraðrar atburðarásarinnar. Veikleiki handritsins er þó persónusköpun og samtöl, sem áttu til að vera óraunveruleg og klisjukennd.
Lýsandi fyrir þetta vandamál handritsins er sena þar sem CIA fulltrúi haldinn kvalalosta, leikinn af Adesuwa Oni, brýnir blýant og fer með einræðu um hvernig sumir séu alltaf hundar þó þeir þykist vera refir, eða álíka Hollywood-sósaða líkingu, áður en hún stingur æskugoð mitt, Atla Óskar Fjalarsson, í hálsinn með téðum blýanti. Leikarar myndarinnar inna sín störf þó vel af hendi þrátt fyrir þessa veikleika handritsins og ljóst að leikstjóri er lunkinn að kalla fram það besta í hverju og einu þeirra.
Vivian Ólafsdóttir fer með aðalhlutverk myndarinnar og sannar sig sem spennumyndaleikkona á heimsmælikvarða. Hún er jafnvíg á heljarstökk út um glugga og hnyttin tilsvör í hita augnabliksins, og má segja að hér sé stjarna fædd. Jack Fox túlkar breska háskólakennarann sem þjónar því hlutverki að miðla til áhorfenda sögulegu samhengi ráðgátunnar, og leysir ágætlega, Iain Glen leikur vondakall með stóru vaffi listilega vel, og eins er Þröstur Leó auðvitað í essinu sínu í hlutverki föður aðalpersónanna, sjómanns sem siglir um úthöfin með íslenskt neftóbak í farteskinu.
Eftirminnilegustu senur myndarinnar á þó Ólafur Darri Ólafsson í aukahlutverki sem jarðbundinn bóndi sem kemur sérfræðingunum að sunnan til bjargar á hárréttu augnabliki. Hann lýsir upp skjáinn í hvert sinn sem hann sést á honum, en það er synd að mati gagnrýnanda að tefla þessum mest sjarmerandi leikara þjóðarinnar fram í því samhengi að hann sé einhvers konar kynlaus bóndi sem ekkert gerir annað en að borða hamborgara og drekka bjór. Þetta er leiðigjörn og letileg klisja úr minni Hollywood, þó Ólafur Darri moði það besta úr persónunni sem hægt er. Ég vona bara að hann hafi fengið borgað aukalega fyrir að ganga í þessum hrikalegu smekkbuxum.
Allt er til fyrirmyndar hvað varðar útlit og tæknilega þætti myndarinnar. Ég hef reyndar góðlátlegar áhyggjur af Heimi Sverrissyni, hann virðist hanna leikmynd um það bil allra mynda sem vert er að tala um í íslenskri kvikmyndagerð, sem hann innir afbragðsvel af hendi í hvert sinn en ég vona þó hann taki sér stöku sinnum helgarfrí. Búningar Sylvíu Daggar Halldórsdóttur voru sérlega eftirminnilegir og vel unnir. Í spennumynd gegnir tónlist lífsnauðsynlegu hlutverki til að viðhalda spennu, og Frank Hall vissi nákvæmlega hvað hann var að gera í tónlistarsköpun myndarinnar. Ákveðinn hápunktur í tónlistarvali var að sjá persónu breska háskólaprófessorsins sjóveikan og ælandi við Fallegan dag Bubba Morthens.
Helsta markmið kvikmyndagerðar á Íslandi síðustu ár virðist hafa verið að „koma Íslandi á kortið“, hvort sem það þýðir að fá sem flestar erlendar kvikmyndapródúksjónir til landsins eða að hér séu gerðar myndir sem höfða til erlendra dreifingaraðila. Á meðan á áhorfi stóð var ég með yfirgnæfandi þá tilfinningu að myndin væri einfaldlega ekki gerð fyrir mig heldur einhvern óræðan Netflix-áhorfanda sem stillir sig inn á myndina á laugardagskvöldi.
Ef áhorfandi stillir sig inn á að njóta svolítið klisjukenndra samtala og yfirdrifinnar íslenskrar landkynningar (sem nær hámarki þegar aðalpersónurnar fá sér pásu frá flótta úr bandaríska sendiráðinu til að gæða sér á pulsu við Sólfarið) eru Napóleonsskjölin fínasta skemmtun sem tekst að halda áhorfanda spenntum allan tímann – og þá hlýtur takmarkinu að vera náð.
