Silja Hauksdóttir: Hef ofurkraft sem kona

Silja Hauksdóttir ræðir við Morgunblaðið um Agnes Joy og annað tilheyrandi.

Úr viðtalinu:

Hvað heill­ar þig við leik­list og kvik­myndal­ist?

„Í grunn­inn það að segja sög­ur með öðru fólki. Og leita að kjarna sög­unn­ar í sam­starfi og í spegl­un. Það er það skemmti­leg­asta við þetta,“ seg­ir Silja og seg­ist hún mest hafa unnið í sjón­varps- og kvik­mynda­geir­an­um en hún hef­ur m.a. leik­stýrt gam­anþátt­um á borð við Ástríði, Stelp­un­um svo og ára­móta­s­kaup­um.

„Mér finnst ekki erfitt að skrifa með öðrum en það skipt­ir máli að fólk sé með sömu áhersl­ur, vilji segja sömu sög­una í grunn­inn. Því minna sem við erum hrædd við að vera ósam­mála því auðveld­ara verður það. Þegar fólk velst sam­an sem get­ur skipst á skoðunum án þess að egóið sé að þvæl­ast fyr­ir og það er með sömu hags­muni að leiðarljósi skipt­ir ekki máli þótt það séu ein­hver smá ágrein­ings­mál. Það bless­ast alltaf.“

Vant­ar sög­ur um kon­ur
Silja hef­ur unnið mikið með kon­um, skrifað hand­rit með kon­um og gert kvik­mynd­ir og þætti um kon­ur, eins og Ástríði, Stelp­urn­ar, Dís og nú Agnesi Joy. Spurð um ástæðuna fyr­ir þess­um kven­læga vinkli hugs­ar Silja sig vand­lega um áður en hún svar­ar.

„Það er al­veg klárt að mér finnst þess­ar sög­ur vanta. Svo eru í kring­um mig kon­ur og vin­kon­ur sem eru að gera áþekka hluti og ég og við velj­umst sam­an til að vinna að verk­efn­um. Ég er samt ekki búin að leggja þær skyld­ur á mig að ég megi bara segja kvenna­sög­ur. En mig lang­ar að gera það en mun al­veg taka mér leyfi til að gera sög­ur með körl­um ef ég vil. Eins og staðan er núna finnst mér mik­il þörf á kvenna­sög­um. Þegar ég sé ís­lensk­ar mynd­ir sem hverf­ast um kvenkarakt­era, eins og við höf­um séð svo­lítið upp á síðkastið, þá hríslast um mig góð til­finn­ing og ég átta mig á hvað ég þarf svona sög­ur sjálf sem áhorf­andi. Þegar sög­ur með kon­um í for­grunni hætta að vera skil­greind­ar sem „kvenna­sög­ur“, eins og það sé sér­stök hilla á vídéó­leig­unni eins og kara­temynd­ir, dans­mynd­ir eða geimmynd­ir, þá mun ég gleðjast.“

Finnst þér kven­leik­stjór­ar nálg­ast kvik­mynda­miðil­inn á ann­an hátt en karl­ar?

„Ég veit það ekki. Yf­ir­borðskennda svarið væri senni­lega að svara bara ját­andi. En mér finnst pínu gam­an að skilja það eft­ir opið og vita það ekki. Kannski finna ein­hverj­ir mun sem hafa prófað að vinna með bæði kven- og karl­kyns leik­stjór­um. Ef Silja væri karl­maður og væri að gera kvik­mynd­ir þá myndi hann senni­lega gera öðru­vísi mynd­ir en ég geri. En ég er far­in að líta á þetta sem „superpower“, að hafa það sem við köll­um kven­lega eig­in­leika sem listamaður. Það er eitt­hvað mjög dýr­mætt sem kven­kynslistamaður hef­ur því henn­ar reynslu­heim­ur er sann­ar­lega ann­ar held­ur en hjá karl­kyns koll­ega, og ég lít á það sem gjöf,“ seg­ir Silja.

Miðaldra kona á kross­göt­um
„Agnes Joy er ná­kvæm­lega eins og hún þurfti að vera. Þetta æv­in­týri byrjaði allt við eld­hús­borð þar sem við Gagga (Jóns­dótt­ir), sem er ein af hand­rits­höf­und­um, sát­um og skoðuðum hug­mynd frá Mika­el Torfa­syni,“ seg­ir hún en þess má geta að þriðji hand­rits­höf­und­ur er Jó­hanna Friðrika Sæ­munds­dótt­ir.

„Okk­ur fannst svo áhuga­vert að hugsa: hvar er fimm­tug kona í dag? Hvernig áskor­un­um stend­ur hún frammi fyr­ir í frek­ar karllæg­um heimi með kven­leg­ar skyld­ur og flókna ábyrgð? Okk­ur fannst henn­ar hvers­dags­drama hljóta að vera eitt­hvað djúsí og við skoðuðum það nán­ar. Og sú varð raun­in.“

Af hverju finnst þér þetta spenn­andi ævi­skeið hjá konu?

„Ég veit það ekki. Hún er á kross­göt­um. Hún er mjög ís­lensk kona með marg­ar skyld­ur. Ekki bara í vinn­unni held­ur líka í einka­líf­inu. Mamma henn­ar er öldruð og Rann­veig ber þá ábyrgð ein og dótt­ir­in er að þrosk­ast og henni finnst það flókið og á erfitt með að finna hvar og hvernig hún á að sleppa tök­un­um á upp­eld­inu og leyfa dótt­ur sinni að reyna sig. Hún er líka sjálf að eld­ast og finnst það flókið og vill ekki gang­ast við því. Þannig að það er allt um það bil að fara að breyt­ast og það er spenn­andi að skoða hvernig hún tekst á við það,“ seg­ir hún og seg­ir Rann­veigu al­veg geta verið þessa dæmi­gerðu ís­lensku miðaldra konu.

Lang­ar biðraðir fyr­ir sjálfu
Asíu­bú­ar fengu að berja mynd­ina aug­um á und­an Íslend­ing­um en hún var heims­frum­sýnd á kvik­mynda­hátíð í Bus­an í Suður-Kór­eu fyr­ir skemmstu.

„Þetta er stærsta kvik­mynda­hátíðin í Asíu og það var magnað að sýna hana í fyrsta sinn með áhorf­end­um svona rosa­lega langt í burtu frá heim­ili sínu. Ég var með mikla innri vænt­inga­stjórn­un þegar ég gekk inn í sal­inn en það var magnað að finna að þau tengdu,“ seg­ir hún því hún hafi gert mynd­ina með ís­lenska áhorf­end­ur í huga.

„Henni var mjög vel tekið og mér leið eins og áhorf­end­ur hefðu í al­vöru náð henni. Það voru umræður á eft­ir og við hitt­um heilmarg­ar mægður sem komu sam­an að heilsa upp á okk­ur. Svo voru þarna líka miðaldra kór­esk­ir menn sem sögðu mynd­ina hafa hreyft við sér, og mér þótti vænt um það.“

Silja seg­ir fólk hafa staðið í röðum til þess að fá eig­in­hand­arárit­an­ir, sér­stak­lega frá Donnu og Kötlu.

„Svo voru tekn­ar svona átta hundruð „selfies“. Mjög sætt.“

Þú ert að vinna mikið með sam­skipti í lífi venju­legra Íslend­inga. Er nóg­ur efniviður þar?

„Jáhá. Það kveik­ir mikið í mér. Ég tengi sterkt við það sjálf og svo hef ég svo mik­inn áhuga á breysk­leik­um okk­ar og brest­um. Og þeir skína mikið í gegn í samstuði við okk­ar nán­ustu. En brest­irn­ir og breysk­leik­arn­ir eru auðvitað erfiðast­ir í manni sjálf­um og gam­an að skoða hvernig eða hvort maður tekst á við þá. Það er ei­lífðar­verk­efni og því mik­ill og spenn­andi efniviður sem snert­ir okk­ur flest.“

Sjá nánar hér: Hef ofurkraft sem kona