„Heilt yfir er myndin skemmtileg og fyndin,“ segir Gunnar Ragnarsson í umsögn sinni í Morgunblaðinu um Saumaklúbbinn eftir Göggu Jónsdóttur.
Gunnar skrifar:
Saumaklúbburinn eftir Göggu Jónsdóttur er sumarmynd með meira lagi. Fjórar vinkonur úr menntaskóla ásamt einum fylgifiski skella sér í sumarbústað til að sletta rækilega úr klafunum, tilbiðja Bakkus og gleyma dagsins amstri um stund. Persónurnar, sem og aðstæðurnar, ættu að vera mörgum áhorfendum kunnulegar og í því felst styrkur myndarinnar ásamt feikigóðu leikaraliði.
Saumaklúbburinn er framleidd af Þorkeli Harðarsyni og Erni Marinó Arnarssyni en þeir voru höfundar stórsmells síðasta íslenska bíóárs, Síðustu veiðiferðarinnar. Saumaklúbburinn fylgir formúlu veiðiferðinnar samviskusamlega eftir – eins konar kvenleg hlið af sama peningi – og fer á engan hátt leynt með það, heldur eru hliðstæð atriði í myndunum sem blikka til hvors annars. Uppskriftin er nokkuð einföld og ætluð til þess að trekkja sem flest fólk í kvikmyndahús – hópur góðra leikara er fenginn til að leika fyllerí og því fylgja fyndin uppátæki, skandalar og nægilegt drama. Með einfaldri söguhugmynd er hægt að halda framleiðslukostnaði niðri þar sem fléttan einskorðast við takmarkaðan fjölda tökustaða – í tilfelli Saumaklúbbsins við sumarbústaðinn og tjaldsvæðið þar um kring. Aðdráttaraflið er einfalt og klassískt – karnivalið sem snýr hlutum á hvolf og lætur ýmsa mannlegi bresti í ljós – frjór jarðvegur fyrir grín og harmleik. Ræturnar liggja í farsaforminu og á sér auðvitað fjölmargar birtingarmyndir í íslensku bíó, Stellu í Orlofi t.a.m. Í Saumaklúbbnum er formúlan ennþá nægilega fersk og er það ekki síst leikkonum að þakka. Hlutur kvenna og kvenlegrar reynslu hefur verið ábótavant lengi vel í íslenskri kvikmyndagerð og ávallt fengur að fá kvennasögur, sagðar og fluttar af konum, á hvíta tjaldið.
Persónusafn myndarinnar er litríkt, skipað konum í kringum fimmtugt sem mætti lýsa sem erkitýpum úr íslensku samfélagi. Íris, leikin af Jóhönnu Vigdísi Arnardóttur, er drifkrafturinn bak við saumaklúbbinn. Hún er eigandi húsgagna- og lífsstílsverslunar, eins konar áhrifavaldur á samfélagsmiðlum (fjöldi fylgjanda er óljós en hún er að minnsta kosti iðin við kolann) – týpa sem gerir og lætur vaða. Edda Björg Eyjólfsdóttir leikur Ellu, bókhaldara sem lifir á forni frægð sem bakraddasöngkona og á sér þó nokkuð eldri eiginmann. Arndís Hrönn Egilsdóttur fer með hlutverk Steingerðar, leikskólastjóra sem hefur ekki gaman af börnum og er örlítið bugaður nagli með hrjúft yfirborð. Eydís, túlkuð af Elmu Lísu Gunnarsdóttur, starfar í tískubransanum og hefur dvalið löngum á Ítalíu og þykir allt við íslenskt samfélag frumstætt og menningarsnautt. Fjórmenningar kynntust í Menntaskólanum við Sund – en eru í dag frekar sundurleitur hópur. Allar hafa sinn djöful að draga og eru ekki beinlíns að horfast í augu við vandamál sín, heldur er þeim sópað undir teppið. Sameiningarafl þeirra er helst áfengið. Helga Braga Jónsdóttur leikur svo Sif, fimmta meðliminn, andlegan gúru og nýaldarkuklara sem starfar með Írisi í lífsstílsbransanum. Íris fær Sif með í ferðina til þess leiðbeina hópnum (en hún er einnig að nýta ferðina sem átyllu til þess að auglýsa vörur sínar á samfélagsmiðlum) í andlegum málefnum. Minnið um óþekkta aflið sem lætur hjól frásagnarinnar snúast er gömul saga og ný – Sif sendir stöllurnar í ýmsar óvæntar aðstæður, oftast með spaugilegum árangri. Hún er þó líkari hinum gallagripunum en heilög velmegunarhippaásyndin gefur fyrst til kynna.
Framan af eru persónurnar kynntar í uppstilltum viðtölum í bland við leikin atriði. Heimildarháð (e. Mockumentary) sem þetta hófst m.a. í gríni This is Spinal Tap (1984) og festi sig í sessi með Office þáttunum um aldarmótin og er orðin viðtekin venja í grínþáttaröðum, ekki síst vegna áhrifa raunveruleikasjónvarps undanfarinna áratuga.Viðtölin hverfa smátt og smátt þegar hlutunum vindur fram, sem er ögn lýsandi fyrir ósamræmi myndarinnar. Margir hlutir eru prófaðir, sem er eðlilegt í frumraun leikstjóra, og flest gengur ágætlega upp. Á köflum eru myndræn eiginleikar skemmtilegir, líkt og í senu þar sem Helga Braga stýrir móðurlífsjóga, og myndavél tekur sér fyndnar stöður. Skynvilluferðalag persónanna er sett fram á skilvirkan hátt með notkun á myndrænni bjögun þó því miður ekki haldið út atriðið.
Heilt yfir er myndin skemmtileg og fyndin – og má hrósa Göggu Jónsdóttur fyrir gott samstarf sitt við leikkonur sínar. Fimmmenningar eru stórskemmtilegar og eiginlega er ómögulegt að gera upp á milli þeirra. Mörg smáatriði myndarinnar, sér í lagi þegar snýr að samfélagsmiðlum, lífsstílsbransanum og neyslumenning, spegla samtíma sinn á lunkin máta. Handritið er ekki hnökralaust en Saumaklúbburinn tekst þó meginmarkmið sitt – að skemmta og að skapa trúverðugar persónur.
